Darmonderzoek

Wat ontdek je met een darmonderzoek?

Al deze zaken worden ontdekt door middel van het onderzoeken van verschillende waardes in de ontlasting. Hieronder staan deze waardes in detail beschreven.

Diversiteit van bacteriën

Hoe groter de diversiteit, hoe groter de beschermende werking van het microbioom kan zijn en hoe groter ook de ondersteuning is voor de gezondheid en verzorging van het darmepitheel. Meerdere soorten bacteriën dragen bij aan de vorming van een fysiologisch darmmilieu. De bacteriële diversiteit van de darm kan aanzienlijk variëren. Het microbioom van gezonde mensen bevat 300 tot 500 bacteriesoorten. Bij mensen met klachten is de diversiteit aan bacteriën duidelijk minder.

pH-waarde (zuurtegraad)

Deze waarde geeft zicht op de stofwisselingsprocessen in de darm. Een hoger dan normale waarde geeft een overgroei van aërobe bacteriën, vooral Enterococcen en Enterobacteriën, aan. Dit is een veel voorkomende oorzaak van een SIBO.

Een verlaagde waarde is een indicatie voor een te grote productie van vrije vetzuren.

Enterotypen (darmflora-typen)

De darmbacteriën van ieder mens blijken qua samenstelling in 3 groepen te kunnen worden ondergebracht. Deze groepen worden enterotypes genoemd. Zo’n enterotype is vergelijkbaar met een bloedgroep. Elk enterotype heeft een karakteristieke, stabiele samenstelling van populaties darmbacteriën met kenmerkende eigenschappen.

Het meest voorkomende darmflora-type is Rumminococcus (enterotype 3). Daarnaast zijn er de typen Bacteroides (enterotype 1) en Prevotella (enterotype 2). De ingewikkelde namen van deze enterotypen zijn afkomstig van de bacteriën die het betreffende darmflora-type domineren. Omdat de dominante bacteriën allemaal heel anders zijn, heeft elk enterotype unieke eigenschappen.

Zo neemt elk type darmflora via een andere route bruikbare voedingsstoffen op uit de darm. Entertype 1 is optimaal ingesteld op het fermenteren van vet, vetzuren, proteïnen en aminozuren. Koolhydraten worden bij enterotype 1 echter aanzienlijk slechter gemetaboliseerd dan bij enterotype 2. Enterotype 2 kan op haar beurt weer onvoldoende vet en proteïne metaboliseren.

Bij enterotype 1 past dus een dieet met meer vetten en eiwitten en bij enterotype 2 past juist een dieet met voldoende koolhydraten.

Ook de productie van vitaminen verschilt sterk tussen de drie typen. Bacteroides bacteriën produceren bijvoorbeeld vooral vitamine C, B2, B5 en H, terwijl Prevotella bacteriën een hele hoop vitamine B1 en foliumzuur aanmaken.

Butyraatproducerende bacteriën (energie)

Butyraat (ook boterzuur genoemd) is één van de belangijkste korte-keten-vetzuren (andere zijn propion- en azijnzuur). Een groot deel van de butyraat gebruiken darmbacteriën voor hun energievoorziening. Het is hun belangrijkste energiebron om te overleven, hun taken voor jouw gezondheid uit te voeren, zich te vermenigvuldigen en het mogelijk te maken dat jij een gevarieerde darmflora hebt. Een deel van het boterzuur wordt gebruikt voor de energievoorziening van onze darmwand. En daarnaast heeft butyraat ver buiten de darm een enorme invloed op onze gezondheid.

Mucineproductie en slijmvliesbarrière

Epitheelcellen in de dikke darm worden normaliter bedekt door een slijmlaag (mucinelaag) wat bescherming geeft. Wanneer deze slijmlaag beschadigd is of wanneer er onvoldoende mucine gevormd kan worden, kunnen pathogenen, schadelijke stoffen of allergenen in direct contact komen met het slijmvlies, wat leidt tot ontstekingen. Het in stand houden van een intacte slijmvliesbarrière beschermt tegen bacteriële translocatie (LPS) en daarmee tegen ontstekingen. De bacterie Akkermansia muciniphila is in belangrijke mate hierbij betrokken, doordat deze de slijmproductie in de slijmbekercellen stimuleert.

Immunogeen werkende bacteriën (Lactobacillus, Enterococcus, Escherichia)

E. coli en Enterococcen werken immunogeen en zijn in samenspel met andere bacteriën hoofdzakelijk verantwoordelijk voor de immuunmodulerende werking van de microbiota. Lactobacillen vormen samen met de Enterococcen de belangrijkste vertegenwoordigers van de dunne darmflora. Ook zij zijn immunogeen werkend, ze werken anti-inflammatoir en stabiliseren het darmmilieu. Ze kunnen antibiotica-achtige substanties vormen (bacteriocine) die de verspreiding van endogene ziekteverwekkers tegengaan.

Schimmels en gisten (candida)

Hier denken de meeste mensen aan Candida Albicans. En die wordt ook bepaald, maar er zijn er meer. In totaal worden 7 verschillende Candida soorten bepaald.

Histamine

Histamine die in de darm vrijkomt en niet wordt afgebroken, wordt met de ontlasting uitgescheiden. Een verhoogde histamine-concentratie in feces kan o.a. worden veroorzaakt door het eten van histaminerijke voedingsmiddelen, maar ook door een voedselallergie, overmatige stress, histamine producerende bacteriën of een afbraakstoornis. Bij een positief testresultaat moet eigenlijk altijd aanvullende diagnostiek worden verricht om de juiste oorzaak te achterhalen.

Parasieten

In het onderzoek worden de 6 meest voorkomende parasieten gemeten. Een aantal van de gemeten parasieten zijn soms via de reguliere weg al getest, zoals bijvoorbeeld Giardia lambia en Entamoebe histolytica. Cryptosporidium spp en Cyclospora cayetanensis zitten ook standaard in het rijtje, al zijn dit meestal niet de boosdoeners.

De 2 meest voorkomende parasieten worden via de reguliere weg doorgaans níet getest. Dit zijn Blastocystis hominis en de Dientamoebe fragilis en worden bij dit darmonderzoek wel meegenomen.

Vertering van vetten, koolhydraten, eiwitten

De spijsverteringsresten die in de ontlasting worden gevonden: suiker, vet, stikstof, water. Deze geven inzicht in de effectiviteit van de vertering.

Calprotectine

Calprotectine wordt ook regulier gebruikt om darmontsteking aan te tonen. Als de calprotectine verhoogd is dan betekent dat ontstekingsactiviteit die al wat langer of intensiever is. Als deze waarde verhoogd is, is de kans op een voedselallergie ook toegenomen.

Een normale waarden is onder de 50 mg/l. Hoe hoger de waarde, hoe ernstiger de ontsteking. Bij inflammatoire darmziekten zoals Crohn of Colitis kan de waarde tijdens een opvlamming stijgen naar 3000 mg/l en hoger. Bij waardes tussen de 100 en 300 mg/l merken sommige mensen nog weinig behalve vermoeidheid. Anderen hebben hier constant buikpijn van.

Alpha-1-antytripsine

Verhoogde waardes α-1-antitripsine duiden op inflammatoire slijmvliesirritaties, die tot malabsorptie van micronutriënten kunnen leiden. Verhoogde α-1-antitripsine waardes gaan gepaard met een verhoogde doorlaatbaarheid van het darmslijmvlies. Voedselallergenen kunnen dan in grote hoeveelheden de mucosa passeren en daarmee het achterliggende immuunsysteem belasten.

Secretorisch IgA

SIgA beschermt tegen virussen, slechte micro-organismen, allergieën en gifstoffen en maakt ze onschadelijk zónder ontsteking te veroorzaken. Als de sIgA waarde te laag is, wijst dit er op dat de afweer sterk verlaagd is en de infectiegevoeligheid verhoogd is. Mogelijke oorzaken zijn een vervelende ziekteverwekker of parasiet of de aanwezigheid van voedselintoleranties.

Zonuline (doorlaatbaarheid darm)

Hoge spiegels van zonuline gaan gepaard met een verhoogde permeabiliteit (ook wel leaky gut of lekkende darm genoemd). Lage spiegels betekenen een stabiele en dichte slijmvliesbarrière. Een verhoogde permeabiliteit van het slijmvlies kan geassocieerd worden met inflammatoire slijmvlies reacties en kan sensibilisaties induceren. Verhoogde waardes zijn vaak te zien bij coeliakie, diabetes mellitus type 1 of talrijke auto-immuunaandoeningen.

Pancreas-elastase

De stof pancreas-elastase geeft aan of de alvleesklier voldoende spijsverteringsenzymen aanmaakt. De minimale waarde is 200 µg/g, maar een echt gezonde alvleesklier scoort boven de 400 µg/g. Als de pancreaselastase waarde laag is, is er vaak een connectie met de bloedsuikerregulatie en de gevoeligheid voor insuline. Bij de meeste mensen is dit goed te herstellen.

Galzuren

Galzuren zijn nodig voor je vetvertering. De galzuren helpen ook om de darmen in beweging te houden, zodat je regelmatig ontlasting hebt. Galzuren moeten ook weer op tijd en voldoende opgenomen worden. Ze worden als het ware ‘gerecycled’. Als dit recycle proces niet goed loopt en er te veel galzuren in de ontlasting blijven, dan zorgt dit voor diarree. Met het onderzoek wordt alleen duidelijk of de galzuren voldoende terug opgenomen worden.