Hart- en vaatziekten (aderverkalking) gevolg van vitamine K tekort?

Volgens jarenlang onderzoek door de Universiteit Maastricht en onafhankelijke berekeningen door universiteiten van Leuven, Groningen en Amsterdam (VU), heeft 40 procent van de Nederlanders een vitamine K tekort. Een tekort van vitamine K geeft een onnodig hoog risico op aderverkalking en hart- en vaatproblemen.

In 2017 telde Nederland zo’n 1,4 miljoen hart- en vaatpatiënten. Dat is erg veel. Het is vooral bij vrouwen een probleem. In Nederland overlijdt 1 op de 4 vrouwen aan een hart- of vaatziekte. Een laag vitamine K-gehalte is hierbij een belangrijke oorzaak.

Erkende gezondheidsclaims van vitamine K

Vitamine K heeft enkele erkende gezondheidsclaims gekregen van de EFSA [1]. Deze erkende gezondheidsclaims zijn:

Voor claims betreffende hart- en vaatziekten, werd in 2009 geoordeeld dat er nog onvoldoende bewijs was. Inmiddels zijn er zoveel goed gedocumenteerde studies gepubliceerd, dat een nieuwe aanvraag in voorbereiding is.

Aderverkalking en vitamine K tekort

Voorheen werd gedacht dat vitamine K alleen belangrijk was bij bloedstolling, maar er is groeiend wetenschappelijk bewijs dat de functies van vitamine K erg onderschat zijn. Inmiddels is duidelijk dat vitamine K ook een grote invloed heeft op de gezondheid van botten en aderen. Dat blijkt dan ook uit problemen die kunnen ontstaan bij een vitamine K tekort, zoals:

Waarom deze problemen kunnen ontstaan kan worden uitgelegd door de rol van vitamine K en calcium.

Samenwerking vitamine K en calcium

Calcium is een belangrijke voedingsstof voor lichaamscellen en botstructuur. Daarom is het belangrijk om voldoende calcium binnen te krijgen. Alleen moet de concentratie van calcium in de aderen niet te hoog worden.

Calcium kan zich namelijk gaan afzetten tegen de aderwanden, waardoor deze verharden. Dit kan leidden tot een slechtere doorbloeding, hogere bloeddruk en zelfs scheuren van de aderwanden.

Om te voorkomen dat dit gebeurd, bestaan er bepaalde proteïnen die het teveel aan calcium uit het bloed halen en vervoeren naar de plekken waar het nodig is. Deze proteïnen worden gemaakt met behulp van vitamine D en worden geactiveerd door vitamine K.

Bij een vitamine K tekort kan er teveel calcium in het bloed blijven zitten, wat op ten duur leidt tot aderverkalking. Dit is een risicofactor voor hart- en vaatziekten.

ADH vitamine K onvoldoende

Er wordt geschat dat de meeste volwassenen in Nederland gemiddeld 100 mcg vitamine K per dag binnen krijgen [2]. Dat lijkt ruim voldoende, aangezien de vastgestelde huidige ADH 75 mcg per dag is. Alleen is de ADH gebaseerd op de meest basale functie van vitamine K, namelijk bloedstolling.

Voor de gezondheid van goede botten en het risico op aderverkalking (en andere gezondheidsproblemen) is een hogere hoeveelheid vitamine K per dag nodig. Deze hoeveelheid wordt ook wel de ODH (optimale dagelijkse hoeveelheid) genoemd.

Onderzoekers schatten dat de ODH zeker 450 mcg vitamine K (K1/K2) per dag moet zijn om de botten en vaten gezond te houden. Dat betekent dat bijna iedereen in Nederland een suboptimale vitamine-K status heeft. Bij mensen met aderverkalking, osteoporose en artritis, is waarschijnlijk een nog hogere dosis nodig (1000 mcg per dag).

Onderzoek laat zien dat per 10 mcg vitamine K2 per dag, de kans op hart- en vaatziekten met 9% daalt [3].

Oorzaak van vitamine K (K1/K2) tekort

Het lichaam produceert zelf vitamine K2. Dit gebeurt door bepaalde bacteriën in de dikke darm. Helaas is de opname hiervan beperkt, omdat vitamine K2 vooral aan het eind van de dunne darm wordt opgenomen. En wat zich in de dikke darm afspeelt, kan niet tegen de stroming in richting de dunne darm.

De oorzaken van waarom veel mensen een vitamine k tekort hebben, heeft dus vooral te maken met de hoeveelheid vitamine K die we via voeding binnenkrijgen en hoeveel hiervan kan worden opgenomen in de dunne darm.

Oorzaak #1: een gebrekkig voedingspatroon

Ruim 70 procent van de Nederlanders voldoet niet aan de richtlijn van de Gezondheidsraad om dagelijks 250 gram groente per dag te eten [4]. Dat is zorgelijk, want groente staat aan de basis van een goede gezondheid vanwege diverse redenen.

Eén van deze redenen is dat groente de belangrijkste bron is van vitamine K1. Vooral groene bladgroente als spinazie, boerenkool, sla en peterselie bevatten grote hoeveelheden vitamine K1. Mensen die minimaal 500 gram groene groente per dag eten kunnen hiermee 250 mcg per dag halen.

Vitamine K kan ook worden gehaald uit vlees, zuivel en eieren. Het gaat hier om de vitamine K2 variant. De hoeveelheid in dierlijke producten is wel beperkt en is daarom niet de hoofdbron van vitamine K.

Oorzaak #2: spijsverteringsproblemen

Omdat vitamine K vooral aan het einde van de dunne darm wordt opgenomen, kunnen chronische spijsverteringsproblemen deze opname belemmeren. Vooral aandoeningen die te maken hebben met de dunne darm, kunnen een nadelig effect hebben op het vitamine K-gehalte.

Oorzaak #3: langdurig antibiotica

Een tekort kan ook ontstaan door langdurig gebruik van antibiotica. Doordat antibiotica zowel de goede als slechte bacteriën doden, worden ook de vitamine K-producerende bacteriën gedood en kan het vitamine K-gehalte afnemen.

Symptomen van vitamine K tekort

Duidelijke symptomen van een vitamine K tekort kunnen zich uiten in:

Minder opvallende symptomen van een vitamine K tekort zijn:

Gevolgen van te veel vitamine K

Er is tot op heden nog geen schadelijk effect van te veel vitamine K vastgesteld. In de praktijk komt een teveel aan vitamine K niet voor. Het gebruik van een hoog gedoseerd vitamine K supplement in combinatie met het gebruik van bloedverdunners wordt afgeraden.

Meten is weten

Wanneer weet je nou of het nuttig is om te beginnen met een vitamine K supplement? Door je vitamine K status te meten door middel van een bloedtest. Deze vitamine K test is simpel zelf uit te voeren wanneer je een testkit in huis haalt. Dit soort testen kosten meestal rond de 65 euro.

Conclusie

Bijna iedereen heeft een suboptimale vitamine K-status en 40 procent van de Nederlandse bevolking heeft een zorgwekkend tekort [5]. Hierdoor lopen zij onnodig risico op aderverkalking, botontkalking en aanverwante aandoeningen.

Vitamine K1 zit met name in groene groenten en vitamine K2 in dierlijke producten. Toch is het voor veel mensen een hele opgave om dagelijks voldoende vitamine K binnen te krijgen. Supplementen met vitamine K kunnen hier uitkomst bieden.

Het optimaliseren van de vitamine K status kan significant bijdragen aan het verlagen van de kans op aderverkalking en hart- en vaatziekten. Wanneer het je niet lukt om voldoende groente en gefermenteerde voeding te eten, is het gebruik van een vitamine K supplement een prima alternatief.

Een hoogwaardig vitamine K supplement is te koop bij Vitakruid (klik hier voor 10% korting) of bij Bonusan (stuur mij een bericht voor het krijgen van 10% korting)

Door het meten van je vitamine K status, krijg je inzicht in een belangrijke marker van jouw gezondheid. Het geeft je de mogelijkheid om jouw vitamine K status gericht bij te sturen. Je algehele gezondheid zal hiervan profiteren.

Wil je weten welke vitamine K en bloedtesten ik gebruik bij mijn behandelingen in mijn praktijk? Plaats dan hieronder een reactie!

Je kan ook hier een afspraak maken in mijn praktijk te Utrecht / Vleuten.