Heb je last van een opgeblazen gevoel, winderigheid, obstipatie en/of diarree? Deze symptomen en klachten kunnen allerlei oorzaken hebben. Eén daarvan is fructose intolerantie of fructose malabsorptie.
In dit artikel zal ik je uitgebreid uitleggen hoe je erachter kan komen of jouw klachten daadwerkelijk door fructose intolerantie of fructose malabsorptie worden veroorzaakt. Daarbij beschrijf ik meerdere oorzaken van fructose intolerantie en fructose malabsorptie en geef ik je praktische adviezen om van deze klachten af te komen.
Inhoud van dit artikel
Prikkelbaar darm syndroom of fructose intolerantie (malabsorptie)?
In mijn praktijk hoor ik telkens hetzelfde verhaal van mensen die last hebben van een opgeblazen gevoel, winderigheid, obstipatie/constipatie en diarree.
Ze vertellen mij namelijk het volgende:
- Ze zijn al één of meerdere malen naar de huisarts zijn geweest voor hun klachten.
- Op aandringen volgt een verwijzing naar een MDL-arts, zodat er verder onderzoek gedaan kan worden, zoals een endoscopie of ontlastingsonderzoek.
- Het resultaat is dat er niets afwijkend is gevonden. In zo’n geval wordt vaak de diagnose prikkelbaar darm syndroom (PDS) gegeven. De boodschap daarbij is dat ‘men maar moet leren leven met de klachten’.
- De gedachte van deze mensen is dat dit onlogisch is. Er moet toch een oorzaak zijn voor deze klachten? Het zit toch niet tussen mijn oren? En waarom kan er niets gevonden worden?
- Soms wordt ook nog de hulp van een diëtist ingeschakeld. Deze adviseert dan in veel gevallen een FODMAP-dieet te volgen. Dit lijkt soms wel even te helpen, maar vaak alleen maar tijdelijk.
Uiteindelijk gaan zij opzoek naar antwoorden in de alternatieve geneeskunde en komen dan vaak uit bij een orthomoleculair therapeut.
Wist je dat een aantal recente studies aantonen dat 30% tot 40% van mensen met de diagnose prikkelbaar darm syndroom, eigenlijk last hebben van een fructose malabsorptie (1)? Oftewel, zij kunnen fructose niet goed verwerken en hebben daarom klachten.
Waarom de MDL-arts je dit niet heeft kunnen vertellen? Deze klachten zijn helaas niet te achterhalen met een endoscopie of ontlastingsonderzoek.
Verschil tussen fructose intolerantie en fructose malabsorptie
Fructose intolerantie en fructose malabsorptie zijn beide termen voor een probleem met fructose in het lichaam. Echter worden deze termen vaak door elkaar gehaald, terwijl het wezenlijk 2 verschillende problemen zijn.
Als men het heeft over een fructose probleem in de darm, wordt vaak ten onrechte de term “fructose intolerantie” gebruikt. Hier wordt dan eigenlijk “fructose malabsorptie” bedoeld.
Fructose malabsorptie duidt op een opnameprobleem van fructose in de darm. Dat is waar dit artikel over gaat. Fructose intolerantie is iets heel anders. Hierbij speelt een aangeboren enzymdeficiëntie (aldolase B) mee, wat betekent dat de in het bloed opgenomen fructose niet wordt afgebroken. In plaats daarvan ontstaan enorme toxische hoeveelheden fructose in het lichaam. Gelukkig komt dit verschijnsel zelden voor.
Klachten & symptomen van fructose intolerantie (malabsorptie)
Als fructose niet goed wordt opgenomen, waarom krijg je er dan eigenlijk klachten van? Dat is eigenlijk niet zo ingewikkeld om te begrijpen.
Wat in de dunne darm niet wordt opgenomen, verplaatst zich daarna uiteindelijk naar de dikke darm. In de dikke darm leven bacteriën die zich bezig houden met fermentatie (oftewel gisting of rotting). En fructose is daar ook erg geschikt voor.
Fructose wordt door bepaalde bacteriën gefermenteerd tot korte keten vetzuren en gassen zoals kooldioxide, waterstof en methaan. Dit kan leiden tot gasvorming wat vervolgens darmklachten veroorzaakt. Hierbij kun je denken aan:
- Opgeblazen gevoel
- Winderigheid met een zoetige geur (lees: geen zwavelgeur)
- Buikpijn wat vooral laag in de buik zit
- Obstipatie/constipatie
- Osmotische diarree
Daarnaast kunnen er ook andere symptomen aanwezig zijn, waarvan je niet direct zou verwachten dat dit kan komen door fructose malabsorptie, zoals:
- Constante vermoeidheid
- Hoofdpijn
- Concentratieproblemen
- Depressieve stemmingen
- Gevoeligheid voor infecties
- Hongeraanvallen
- Onaangename mondgeur
Als fructose malabsorptie lang genoeg aanhoudt, kan dit op zijn beurt ook andere klachten geven in de darm. De bacteriën die normaal gesproken in de dikke darm zitten, gaan zich dan verplaatsen naar de dunne darm. Hierdoor ontstaat een overgroei van bacteriën in de dunne darm. Oftewel, een SIBO (Small Intestinal Bacterial Overgrowth). En dat betekent eigenlijk op nog meer plekken gasvorming.
Oorzaken van fructose malabsorptie
Ieder mens heeft een beperkte fructose-opnamecapaciteit. Bovendien is deze capaciteit bij elk mens anders. Hoe en wat je eet heeft invloed op deze capaciteit. Uiteraard gaat het hierbij ook om de hoeveelheid fructose die je binnenkrijgt.
Fructose wordt in de darm geabsorbeerd door een tweetal speciale transporteiwitten. De zogenaamde GLUT2- en GLUT5-transporters. Indien de functie van deze transporters echter tijdelijk of permanent is verstoord of overbelast, wordt een deel van de geconsumeerde
fructose niet goed opgenomen door de dunne darm. Maar de vraag is waarom de functie van GLUT2 en GLUT5 verstoord raken.
In de meeste gevallen hebben mensen met een GLUT2 en GLUT5 verstoring een geschiedenis van het eten van veel fruit, vruchtensappen, granen en andere voedingsmiddelen waar de verhouding van fructose en glucose in het voordeel ligt van fructose. Ook is ontdekt dat sorbitol (lijkt op fructose) de GLUT2 en GLUT5 transporters kan blokkeren. En dat bij elkaar zijn duidelijke oorzaken voor fructose malabsorptie.
Wat niet eten en 4 tips
De darm is niet gemaakt om voor langere tijd meer fructose dan glucose te verwerken. Evolutionair is dat ook zeer goed verklaarbaar. Er was namelijk niet altijd zoveel fruit te verkrijgen als er tegenwoordig te verkrijgen is.
In de oertijd kwam je sporadisch een boom met vruchten tegen of een bron met liters honing. Dit werd dan ook gelijk opgegeten, want je wist immers niet wanneer je weer zoveel geluk had. Tegenwoordig laten we alle soorten fruit invliegen van overal uit de wereld en liggen de schappen elke dag vol. Een enorm verschil, niet waar?
Tip #1: Verbeter de fructose/glucose verhouding
Gek genoeg zorgt glucose er voor dat de aanmaak van de GLUT2 en GLUT5 transporters worden geprikkeld en daarmee worden verbeterd in hun functie (2). Het is daarom belangrijk om voedingsmiddelen te eten waarin de verhouding fructose/glucose in het voordeel ligt van glucose.
Dat betekent dus dat het verstandig kan zijn om een tijd fruit, vruchtensappen, granen en andere voedingsmiddelen met een hoog gehalte aan fructose te vermijden.
Tip #2: Kijk uit voor suikeralcoholen
Suikeralcoholen zijn over het algemeen ongeschikt voor mensen met fructose malabsorptie, omdat ze de absorptie van fructose verstoren. Suikeralcoholen worden gebruikt als suikervervangers door de voedingsindustrie. Deze vind je vooral in bewerkte voeding, zoals kant- en klaarproducten.
Eén van de belangrijkste is sorbitol. Een goedgekeurde stof door de EU en daarom ook wel E420 wordt genoemd. Een e-nummer dus. Andere suikeralcoholen kan je herkennen aan de naam. Deze eindigen namelijk op “-ol”.
Tip #3: Eet meer glucose
Het klinkt misschien gek, en ik zeg het ook niet vaak, maar door het eten van meer glucose zal de functie van GLUT2 en GLUT5 verbeteren. Eet daarom gerust 10 gram dextrose per dag.
En nee, dextrose bevat geen fructose, hoewel je dat misschien wel verwacht, aangezien dextrose druivensuiker is en fruit toch fructose bevat? Dextrose is 100% glucose, dus als je geen bloedsuikerspiegel problemen hebt, kan glucose een enorm gezondheidsvoordeel voor je betekenen bij een fructose malabsorptie.
Tip #4: Schakel begeleiding in
Het is niet altijd zo eenvoudig om een fructose malabsorptie zelf op te lossen. Het kan namelijk dat er nog andere klachten meespelen, zoals een spijsverteringsprobleem, histamine-overbelasting of een SIBO. In zo’n geval is er meer voor nodig om de darm weer optimaal gezond te krijgen en klachten te verhelpen.
Een kPNI therapeut of orthomoleculair therapeut kan je hierbij meestal prima begeleiden. Ook is het bij hen soms mogelijk om onderzoeken te laten uitvoeren die een fructose malabsorptie kunnen bevestigingen of uitsluiten.
Wil jij geholpen met jouw darmklachten? Vraag dan vandaag nog een consult aan bij ons.
